Verimli Öğrenme için 4 Öneri
“Öğrenmeyi Öğrenme” kavramını kullandığımda bazen şöyle tepkiler alıyorum:
“Ya hocam sen bunu çok söylüyorsun da biz öğrenmeyi bilmiyor muyuz yani?”
Eğer 30’lu 40’lı yaşlardaysanız, bizim okul ve üniversite dönemimizde şimdiki kadar dikkat dağıtıcı unsur yoktu. Nispeten daha rahattık.
Okula gidip gelirdik, kütüphanelerde çalışırdık, çalışmak için vaktimiz boldu, uykuyla ilgili sıkıntımız da yoktu.
Ama şimdi durum farklı.
9-6 çalışan biriyseniz,
Girişimciyseniz,
Evliyseniz, çocuğunuz varsa,
İş yerinde sorumluluklarınız varsa,
Sürekli stres altındaysanız…
Ama hala öğrenmeye açıksanız, hala “ben kendimi geliştirmek istiyorum” diyorsanız — işte bu noktada bazı şeyleri güncellememiz gerekiyor. Çünkü eski yöntemler yetmiyor.
1. Uykuyla Öğrenme Arasındaki İlişkinin Önemi
Birinci maddem: Uyku.
Öğrenmenin temel taşı. Çünkü asıl öğrenme, gece uykusunda gerçekleşiyor.
11.00 ile 03.00 arası salgılanan hormonlar, gün içinde öğrendiğiniz bilgilerin uzun vadeli hafızaya aktarımını sağlıyor.
Ama yoğun bir insan gece geç yatıyor, uykusuz kalıyor. E ne oluyor? Boşa gidiyor.
Tabii burada istisnalar var, örneğin yeni doğum yapmış kadınların biyolojisi farklı. Ama onun dışında, herkes için 11-3 arası uyku şart.
Öneri:
Giyilebilir cihazlar kullanın: Akıllı saat, yüzük ya da uygun fiyatlı bantlar olabilir.
Ben yıllardır takip ediyorum.
Uyku verimliliğim %25-30’lardayken, şimdi %90’ların üstünde.
Ve bu benim öğrenme kalitemi doğrudan etkiliyor.
2. Sosyal Medya Çağında Odaklanmayı Yönetmek
Odak süremiz kısaldı. Neden?
Çünkü günde 3.5 saatimizi sosyal medyada harcıyoruz.
Ben sosyal medyayı seviyorum, aktif kullanıyorum ama süreyi kontrol altında tutmazsam odak dağılır.
Önerim:
Freedom gibi uygulamalarla sosyal medya erişiminizi sınırlayın.
Ben kendim kullanıyorum, çok memnunum.
Günde belki 30 dk sosyal medya kullanıyorum.
Dikkat: Scrolling Etkisi
Sürekli kısa içeriklerle beynimizi “atıştırmalığa” alıştırıyoruz.
Sonra ciddi yani süresi uzun olan bir içeriği, eğitim videosunu tüketemiyoruz.
Bir saatlik derse gelen öğrenci, 15. dakikada kopuyor.
Nasıl düzelir?
YouTube gibi uzun içerik sunan platformlara yönelin.
Kitap okumaya tekrar başlayın. Başta 1 sayfa. Sonra 1 paragraf daha, sonra 3-4 paragraf.
En önemlisi:
Ünlü Nörobiolog Takashi Tsukuyama diyor ki: Okuduğun şeyi küçük bir deftere hatırladığın kadarını yaz, özet geç, kendi cümlelerinle anlat.
Bu hem odak hem hafıza geliştirir.
3. Yapay Zeka ile Öğrenmeyi Kişiselleştirmek
Yapay zekayı aktif kullanıyorum.
5-6 farklı platform, her biri farklı hizmet sunuyor.
Ama en çok ChatGPT’yi önemsiyorum.
Ve onunla sohbet ediyorum.
Google’a gibi sormak değil, sohbet etmek ve ölçülü bir şekilde sizi tanımanıza izin vermek önemli.
Örnek:
Yolda gidiyorum, aklıma bir konu geldi.
Arabada ChatGPT’ye diyorum ki:
“Şu konuda şunları merak ediyorum, konuşalım.”
İngilizce veya Fransızca pratik yapıyorum.
Geri bildirim istiyorum.
Hatalarımı, artılarımı, eksiklerimi mentor gibi anlatmasını istiyorum.
Kaynaklarla desteklemesini istiyorum: kitap, YouTube, makale vs.
Ve şu an verdiği linklerin çoğu doğru ve sağlam.
Mikro öğrenme ile bana özel eğitim planları, adımları, kaynakları ve en önemlisi sağlam bir geribildirim sunuyor.
En Güzel Yan Etki:
ChatGPT ile konuşa konuşa:
İnsanlarla olan iletişimim, daha doğrusu soru sorma becerim gelişti.
Daha net sorular sorabiliyorum.
Prompt yazarken netlik kazandım, bu gerçek hayata da yansıdı.
4. Öğrenme için Zaman Yönetimi
Zaman yönetimi = Odak yönetimi.
Ben çok disiplinli bir insan değilim, ama sınırlarımı bilirim.
Çünkü planlama = özgürlük. Plan yoksa, gün beni yönetiyor.
Önerim:
Haftalık değerlendirme yapın.
Yüzde yüz başarı değil, sürdürülebilir oran yakalayın (%50-%60 bile yeterli olabilir).
Kendinize gerçekçi planlar yapın.
Çok Net Bir Örnek:
Peter Drucker “The Effective Executive” kitabında bir deney anlatıyor: Büyük şirketlerin yöneticilerine penceresiz bir odada ortalama 1 saat zaman geçirttiler.
“Ne kadar kaldınız?” dediklerinde,
Kimisi 2 saat dedi,
Kimisi 20 dakika dedi.
Gerçekte herkes aynı sürede kalmıştı.
Yani zaman algımız yanıltıcı. Bu yüzden planlama, takip ve zaman yönetimi gerekiyor.
3 öğün yemek yiyoruz ama tabakta kalan yemekleri bile planlayamıyoruz.
O yüzden öğrenme süreci için odaklı zaman blokları oluşturmak şart.
Sonuç ve Önemli Noktalar
Uyku: Bilgiyi arşivlemek için.
Odak: Kısa içeriklerden uzaklaşıp, uzun içeriklere geçiş.
Yapay zeka: Sohbet ederek mikro öğrenme.
Zaman yönetimi: Günün en verimli saatlerini öğrenmeye ayırmak.
Öğrenmeyi Öğrenme Üzerine Kitap Önerilerim:
"Make It Stick: The Science of Successful Learning" – Peter C. Brown, Henry L. Roediger III, Mark A. McDaniel (Türkçesi var - “Aklında Kalsın”)
→ Bilimsel temelli öğrenme stratejilerini anlatır: testle öğrenme, aralıklı tekrar, geri çağırma vb.
"A Mind for Numbers" – Barbara Oakley (Türkçesi var - “Sayısal Zeka”)
→ Özellikle zor konuları (matematik, bilim) öğrenme üzerine; tekniklerle dolu.
Not: Barbara Oakley’in Coursera’da “Learning How to Learn” konusunda verdiği ücretsiz eğitim dünyada en çok izlenen eğitim oldu. Türkçe altyazıları mevcut.
"Ultralearning" – Scott H. Young (Türkçesi var - “Aşkın Öğrenme”)
→ Hızlı ve derin öğrenme için stratejik bir yaklaşım. Yazar MIT’nin derslerini kendi başına öğrenmesiyle tanındı.
"The Art of Learning" – Josh Waitzkin (Türkçesi yok)
→ Satranç şampiyonu ve dövüş sanatçısı olan yazarın öğrenme ve ustalık yolculuğu.
"Deep Work" – Cal Newport (Türkçesi var - Pürdikkat)
→ Derin öğrenme, dikkat, odaklanma üzerine. Bilgi çağında üretken öğrenme nasıl olur?
“Indistractable” - Nir Eyal (Türkçesi var - Pürdikkat)
→ Dikkat ve odaklanma üzerine. Bilgi çağında üretken olmanın yolu neler?
"How We Learn" – Benedict Carey (Türkçesi var - “Nasıl Öğreniriz”)
→ Bilimsel deneyler ve günlük hayattan örneklerle öğrenme psikolojisi.
Hocam Size nasıl ulaşabilirim? Bana mail atabilir misiniz? durozan@gmail.com